Nadwyżka operacyjna JST w kontekście zmian prawnych wywołujących ubytki w dochodach bieżących JST z PIT

Main Article Content

Iwona Kowalska


Słowa kluczowe : finanse, nadwyżka operacyjna, JST, PIT, mechanizm rekompensujący
Abstrakt
Problematyka nadwyżki operacyjnej jednostek samorządu terytorialnego (JST) zyskuje coraz bar- dziej na znaczeniu m.in. z powodu uchwalenia zmian prawnych wywołujących ubytki w dochodach bieżących JST z PIT. Celem badań jest ocena kształtowania się nadwyżki operacyjnej JST w kontekście zmian prawnych (uchwalonych w latach 2019-2022) wywołujących te ubytki oraz ocena mechanizmów rekompensujących JST te ubytki. Do realizacji celu badawczego zastosowano: (1) analizę ilościową z uwzględnieniem danych Ministerstwa Finansów ze sprawozdań z wykonania budżetu JST za lata 2020-2021 oraz wieloletnich prognoz finansowych do planu budżetu JST na 2022 rok; (2) przegląd literatury przedmiotu oraz legislacji powiązanej z celem badań. Z przeprowadzonej analizy dla lat 2020-2022 wynika, iż po okresie wzrostu wysokości nadwyżki operacyjnej we wszystkich typach JST w 2021 roku w stosunku do 2020 roku następuje istotny spadek jej wysokości w 2022 roku (według planu). Sytuacja ta dotyczy w skali Polski: gmin, miast na prawach powiatu oraz województw. W przypadku powiatów natomiast (w skali Polski) w 2022 roku w ogóle nie zaplanowano nadwyżki operacyjnej. Powyższa sytuacja może powodować nie tylko mniejsze możliwości finansowania inwestycji z nadwyżki operacyjnej w JST, ale także zróżnicowanie tych możliwości w obrębie poszczególnych typów JST. Na pogłębienie zróżnicowania tego zjawiska w poszczególnych samorządach może mieć wpływ m.in. przyjęty system kryteriów rozdziału środków finansowych w ramach rekompensaty ubytku w dochodach bieżących z PIT (w szczególności z części rozwojowej subwencji ogólnej).

Article Details

Jak cytować
Kowalska, I. (2022). Nadwyżka operacyjna JST w kontekście zmian prawnych wywołujących ubytki w dochodach bieżących JST z PIT. Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse I Marketing, (28(77), 105–118. https://doi.org/10.22630/PEFIM.2022.28.77.18
Bibliografia

Czekaj M.: Panel: Zmiany w finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego, XIII Międzynarodowe Forum Finansowo-Bankowe: Wyzwania współczesnych finansów - ryzyka, strategie, perspektywy, Warszawa 2021.

Dafflon B.: Theory of Subnational Balanced Budget and Debt Control, [in:] B. Dafflon (ed.), Local Public Finance in Europe: Balancing the Budget and Controlling Debt. Edward Elgar, Chan- tengam, Northampton 2002.

Devas N., Alam M., Deley S., Koranteng R.O., Venkatachalam P.: Financing Local Government, Commonwealth Secretariat, London 2008, p. 11. (Crossref)

Dylewski M: Nadwyżka operacyjna a decyzje finansowe jednostek samorządu terytorialnego, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin. Sectio H, 51, 6/2017, p. 75-84. (Crossref)

Galiński P: Możliwości finansowania inwestycji przez gminy w Polsce w latach 2010-2012, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 802 Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 65/2014, p. 71-82.

Gubernat E.: Zdolności inwestycyjne jednostek samorządu terytorialnego województwa dolnośląskiego w latach 2007-2013, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 6 (84)/2016, p. 71-83. (Crossref)

Krzemińska A. : Znaczenie nadwyżki operacyjnej w budżecie gmin i miast na prawach powiatu na przykładzie województwa wielkopolskiego i lubelskiego, Optimum. Economic Studies, 2 (92)/2018, p. 61-67. (Crossref)

Kubalski G.P., Czajkowski, J.M. : Skuteczność rekompensowania ubytku dochodów z udziału PIT przez część rozwojową subwencji ogólnej, Analizy samorządowe, 18/2022, p. 8-9.

Nadwyżka operacyjna w jednostkach samorządu terytorialnego w latach 2008-2010, Ministerstwo Finansów, Warszawa 2010, p. 3.

Nordhaus W. : Reflection on the Economics of Climate Change, Journal of Economic Perspectives, 7, 4/1993, p. 11-25. (Crossref)

Ocena skutków regulacji z dnia 07.09.2021 r. do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz nie-których innych ustaw. Nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD260, p. 562¬563.

Owsiak S.: Finanse, PWE, Warszawa 2015, p. 86.

Polityka ekologiczna państwa 2030. Raport, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2018.

Poniatowicz M., Salachna J.M., Perło,D.: Efektywne zarządzanie długiem w jednostce samorządu terytorialnego, Wolters Kluwer, Warszawa 2010.

Prognoza ludności na lata 2014-2050, GUS, Warszawa 2014, p. 114 et seq.

Samorządy odcięte od dochodów z PIT. Proponują rozwiązanie, Rzeczpospolita, 18.04.2022, https://regiony.rp.pl/podatki/art36096791-samorzady-odciete-od-dochodow-z-pit-proponuja-rozwiazanie (access: 18.04.2022).

Sekuła A. Kształtowanie się dochodów majątkowych jednostek samorządu terytorialnego w latach 2007-2008, [in:] R. Brola (ed.), Gospodarka lokalna w teorii i praktyce, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 109/2010, p. 252.

Sołtyk P., Dębowska-Sołtyk M.: Finanse samorządowe, Difin, Warszawa 2006, p. 64.

Swianiewicz P.: Finanse lokalne - teoria i praktyka, Municipium, Warszawa 2004.

Szołno-Koguc J.: Subwencja ogólna jako instrument wsparcia transferowego samorządu gminnego, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 485/2017, p. 463.

Uchwała nr 8 Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie przyjęcia Strategii na rzecz Od-powiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.), Monitor Polski z 2017 r. poz. 260.

Uchwała nr 84/2021 Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2021 r. w sprawie ustanowienia Rządowego Funduszu Polski Ład: Programu Inwestycji Strategicznych - RM-06111-84-21.

Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Dz.U. z 2021 r. poz. 1672 as amend.

Ustawa z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 1927.

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz.U. z 2022 r. poz. 1634.

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych, Dz.U. nr 157, poz. 1241.

Ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2021 r., poz. 2105.

Ustawa z dnia 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U., poz. 1387, as amend.

Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 568, as amend.).

Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2022 r., poz. 1265.

Wiewióra M.: Nadwyżka finansowa a samorząd, Serwis Samorządowy PAP, 2008, https://samorzad.pap.pl/kategoria/archiwum/nadwyzka-finansowa-samorzad (access: 15.05.2022).

Zawora J., Zawora P.: Możliwości finansowania działalności inwestycyjnej przez gminy województwa podkarpackiego, Ekonomiczne Problemy Usług, 4, (129)/2017, p. 282. (Crossref)

Zioło M.: Zewnętrzne, obce źródła finansowania wydatków inwestycyjnych gmin i determinanty ich doboru, Zeszyty Naukowe, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, 10/2011, p. 289-298

Statystyki

Downloads

Download data is not yet available.