Finansowe i społeczne aspekty prywatyzacji oszczędności emerytalnych

Grażyna Ancyparowicz

doi:10.22630/PEFIM.2021.26.75.9

PDF

Opublikowane:

Dec 30, 2021

Numer

Nr 26(75) (2021)

Dział

Artykuły

CitedBy/Share

Grażyna Ancyparowicz

Narodowy Bank Polski, Rada Polityki Pieniężnej, Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa

https://orcid.org/0000-0003-0196-7873

DOI: https://doi.org/10.22630/PEFIM.2021.26.75.9

Słowa kluczowe : otwarte fundusze emerytalne, rynek kapitałowy, pracownicze plany kapitałowe, ryzyka socjalne.

Abstrakt

Prywatyzacja funduszy emerytalnych w Polsce rozpoczęła się w 1999 r., kiedy system zdefiniowanego świadczenia zastąpiono systemem zdefiniowanej składki, w następnych latach sukcesywnie likwidując niemal wszystkie uprawnienia pracownicze. Podział składki między OFE a ZUS wygenerował ogromny (sięgający 300 mld zł) dług publiczny, którego obsługa była rujnująca dla budżetu państwa. Pod presją procedury nadmiernego deficytu, nałożonej na Polskę przez Unię Europejską, zainicjowano proces likwidacji tych funduszy, aby poprawić wynik polskiego sektora general government, co zakończyło się powodzeniem, ale prowadziłoby w kilkunastoletniej perspektywie do całkowitej likwidacji OFE. Może temu zapobiec „Plan Budowy Kapitału”, który polega na wzmocnieniu rynku kapitałowego, ale niesie za sobą poważne ryzyko zagrożenia ubóstwem i wywłaszczenia osób, które weszły na rynek pracy po 1990 r. lub później. Prywatyzacja aktywów OFE przekreśla bowiem szanse na wzmocnienie publicznego systemu zabezpieczenia społecznego, a nowe obciążenia związane z przymusowym tworzeniem kapitałowego filara emerytalnego mogą negatywnie wpłynąć na kondycję i rozwój małych i średnich przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych, a tym samym znacznie osłabić potencjał realnej sfery polskiej gospodarki.

Jak cytować

Ancyparowicz, G. (2021). Finansowe i społeczne aspekty prywatyzacji oszczędności emerytalnych. Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse I Marketing, (26(75), 5–21. https://doi.org/10.22630/PEFIM.2021.26.75.9

Bibliografia

Averting the old age crisis: policies to protect the old and promote growth (1994), World Bank Report No 13584, Washington D. C.

Barton D., Wiseman M. (2014), Focusing capital on the long term, “Harvard Business Review”, January–February, hbr.org., dostęp 11. 10.2014.

Chomsky N. (2004), Na lewo od ściany, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/11062,1,na-lewo-od-sciany.read, dostęp 24.04.2019.

Dembinsky P. H. (2012), Finanse po zawale. Od euforii finansowej do gospodarczego ładu. Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa.

International Monetary Fund, World Economic Outlook, September 2006, http://www.imf.org/external /pubs/ft/weo/2006/02/pdf/weo0906.pdf, dostęp 02.09.2014.

Jończyk J. (2001), Prawo zabezpieczenia społecznego. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, bezrobocie i pomoc społeczna, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Zakamycze.

Kempa M. (2010), Wpływ OFE na saldo Funduszu Emerytalnego, MF Working Paper Series Nr 07-2010, Warszawa.

Klein N. (2010), Milton Friedman did not save Chile, “The Guardian”, 3 March.

Kobosko M. (2012), Obama pogoni bankierów, wywiad Michała Kobosko ze Zbigniewem Brzezińskim „Wprost” z dnia 27 maja.

Konwencja Nr 102 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca minimalnych norm zabezpieczenia społecznego (Dz. U. z 1959 r. Nr 39, poz. 240).

Łaski K. (2003), O nonsensach polskiej reformy emerytalnej [w:] Polska po przejściach. Barometr społeczno-ekonomiczny 2001-2003 (red.) M. Deniszczuk i J. Supińska, Stowarzyszenie Studiów i Inicjatyw Społecznych, Warszawa.

Ministerstwo Finansów (2019), Wieloletni plan finansowy Państwa 2019-2022.

Myers, S. C. (1984). The capital structure puzzle. The Journal of Finance, 39, (3), 574-592. (Crossref)

Myers, S. C., & Mayful, N. S. (1984). Corporate Financing and Investment Decisions When Firms Have Information Investors Do Not Have. Journal of Financial Economics, 13, 187-222. (Crossref)

NBP (2017), Rola emisji akcji w finansowaniu inwestycji przedsiębiorstw, Warszawa.

NBP (2017a), Zasobność gospodarstw domowych w Polsce. Raport z badania 2016 r. Warszawa.

NBP (2019), Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za IV kwartał 2018 r., Warszawa.

OECD (2019), Launch of the OECD Pensions Outlook 2018. https://read.oecd-ilibrary.org/finance-and-investment/oecd-pensions-outlook-2018_pens_outlook-2018-en#page21.

Oręziak L. (2019), Rząd chce sprzedać nasze emerytury banksterom. Mało kto rozumie jakie to zagrożenie, https://oko.press/prof-oreziak-rzad-chce-sprzedac-nasze-emerytury-banksterom-malo-kto-rozumie-jakie-to-zagrozenie/, dostęp 15.06.2019.

Pernet M. (2019), Giełda to nie bank, ryzyko jest zawsze, „Parkiet” 14.06.

Perkins J. (2007), wypowiedź dla ”Democracy Now” 05.06.2007, http://wezwaniedoprawdy.pl.tl/Globalny-spisek.htm, dostęp 06.09.2015

Krugman P. (2012), Paul Krugman o przyszłości światowej gospodarki, streszczenie wywiadu dla New York Timesa autorstwa Agnieszki Mitraszewskiej, „Gazeta Wyborcza” z 27.02.

Sumatra G. (2005), Bad Management Theories Are Destroying Good Management Practices, Academy of Management Learning and Education t. 4 No 1. (Crossref)

Ustawa z 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2011 Nr 75 poz. 398).

Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2016, poz. 963, z późn. zm.)

Ustawa z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych (Dz. U. 2013, poz. 1717).

Uzasadnienie do projektu ustawy z dnia 27 maja 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeniesieniem środków z otwartych funduszy emerytalnych na indywidualne konta emerytalne.

Williamson J. B. (2004), A Short History of the Washington Consensus, Barcelona.

World Bank (2019) datatopics.worldbank.org/world-development-indicators/themes/states-and-markets.html, dostęp 15.06.2019.

World Bank (2019), Market capitalization of listed domestic companies (% of GDP), https://data.worldbank.org/indicator/CM.MKT.LCAP.GD.ZS, dostęp 16.06.2019.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (2019), Informacja o świadczeniach pieniężnych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych świadczeniach z zabezpieczenia społecznego, IV kwartał 2018/ okres I-XII 2018, https://www.zus.pl/documents/10182/167627/Biuletyn_WOJ_K4_2018/3e549502-2692-7c36-804f-943a2845833e, dostęp 17.06.2019.

Żyżyński J. (2013), OFE – sztuka iluzji, „Nasz Dziennik” 24 maja, Nr 120 (4659).

Statystyki