Klasyfikacja podregionów przygranicznych Polski Wschodniej według poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego

Main Article Content

Iwona Pomianek


Słowa kluczowe : peryferyjność przestrzenna, socio-economic development, peryferyjność gospodarcza, demographic factors, NUTS 3, infrastructure, miara rozwoju Hellwiga, spatial peripherality, economic peripherality, Hellwig's measure of development
Abstrakt
W artykule przeprowadzono klasyfikację podregionów (NUTS 3), na obszarze których znajdowały się stałe przejścia graniczne, pod względem poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego. Badaniem objęto 9 podregionów usytuowanych w województwach: warmińsko-mazurskim, podlaskim, lubelskim oraz podkarpackim. Zastosowanie taksonomicznej miary rozwoju Hellwiga umożliwiło pogrupowanie podregionów wg trzech kategorii poziomu rozwoju: wysokiego, średniego oraz niskiego. Relatywnie wysoki poziom rozwoju charakteryzował dwa podregiony metropolitarne: białostocki i olsztyński. Najsłabszym okazał się podregion przemyski, jednak nie był on obszarem pozbawionym zupełnie potencjału rozwojowego. W porównaniu z przeciętnymi wartościami w wyznaczonych wyższych klasach rozwoju, podregion przemyski charakteryzowały: najniższy udział dróg gminnych i powiatowych o nawierzchni gruntowej i największa liczba stałych przejść granicznych. Mimo, że w badanym okresie w podregionie ubywało ludności, przyrost naturalny był dodatni. Ponadto, na terenie podregionu przemyskiego zarejestrowanych było najwięcej (w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców) fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych, co świadczy o aktywności społecznej. Natomiast znacząca aktywność samorządów lokalnych przejawiała się w relatywnie wysokim przeciętnym wydatkowaniu środków z funduszy unijnych, co w przyszłości może skutkować poprawą sytuacji społeczno-gospodarczej, m.in. w zakresie infrastruktury, rynku pracy i demografii.

Article Details

Jak cytować
Pomianek, I. (2019). Klasyfikacja podregionów przygranicznych Polski Wschodniej według poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego. Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse I Marketing, (22(71), 156–169. https://doi.org/10.22630/PEFIM.2019.22.71.33
Bibliografia

Balińska A.: Znaczenie turystyki w rozwoju gmin wiejskich na przykładzie obszarów peryferyjnych wschodniego pogranicza Polski. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2016.

Bank Danych Lokalnych GUS [w:] https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start (dostęp: 19.06.2019).

Bąba W.: Changes in Level of Socio-Economic Development of EU Member Countries in the 2004-2013 Period - Taxonomic Analysis, Proceedings of the 3rd International Conference on European Integration 2016 (ICEI 2016), Technical University of Ostrava, Czech Republic, May 19-20, 2016.

Benedek J., Veress N.C.: Economic disparities and changes in the convergence of the Romanian NUTS 2 and NUTS 3 regions. Romanian Review of Regional Studies, Volume IX, Number 1, 2013, 85-90.

Borkowski B., Dudek H., Szczesny W.: Ekonometria, wybrane zagadnienia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2004.

Chrzanowska M., Drejerska N.: Statistical Comparative Analysis of Socio-Economic Development Level of Polish Border Regions (NUTS 3), Proceedings of the International Scientific Conference on Quantitative Methods in Economics - Multiple Criteria Decision Making XVIII, Vratna, Slovakia, The Slovak Society for Operations Research, Department of Operations Research and Econometrics, Faculty of Economic Informatics, University of Economics in Bratislava, May 25-27, 2016.

Czarnecki A.: Wpływ czynników lokalizacyjnych na rozwój działalności pozarolniczej na obszarach wiejskich. Roczniki Naukowe SERiA, tom VIII, zeszyt 4, 2006, 78-82.

Czyż T.: Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego Polski w ujęciu subregionalnym, Przegląd Geograficzny, nr 84/2, 2012, 219-236. (Crossref)

Drejerska N. Chrzanowska M. Pomianek I. Strefa podmiejska Warszawy: wybrane zagadnienia (Warsaw Suburban Area: Selected Issues). Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2014.

Heffner K.: Wielofunkcyjność obszarów wiejskich w Polsce rzeczywistość czy mit? [w:] W. Kamńska, K. Heffner (red.): Obszary wiejskie, wielofunkcyjność, migracje, nowe wizje rozwoju, Studia KPZK, 2011, nr 133, 10.

Hellwig Z.: Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom rozwoju i strukturę kwalifikowanych kadr. Przegląd Statystyczny, 4/1968, 307-328.

Hryniewicz J.T.: Teoria "centrum-peryferie" w epoce globalizacji. Studia Regionalne i Lokalne, Nr 2(40) 2010, 5-27.

https://granica.gov.pl/przejsciap.php (dostęp: 20.06.2019)

Grosse T. G.: Wybrane koncepcje teoretyczne i doświadczenia praktyczne dotyczące rozwoju regionów peryferyjnych. Studia Regionalne i Lokalne, Nr 1(27)2007, 27-49.

Jakubowski A., Bronisz U.: Granica Unii Europejskiej jako czynnik (dez)aktywizujący rozwój i konkurencyjność obszarów przygranicznych [w:] Grynia A. (red.): Wybrane aspekty rozwoju i konkurencyjności nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej, Wydział Ekonomiczno- Informatyczny w Wilnie, Uniwersytet w Białymstoku, Wilno 2015, 627-639.

Janc K., Czapiewski K. Ł.: Wykształcenie czynnikiem wspierającym rozwój gospodarczy obszarów wiejskich [w:] Głębocki B., Kaczmarek U. (red.): Obszary sukcesu na polskiej wsi. Studia Obszarów Wiejskich, Tom 8, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa 2005.

Kowalska M. (red.), Knapik W., Bogusz M., Kiełbasa B., Niedziółka A., Piotrowska A., Satoła Ł.: Rozwój lokalny obszarów wiejskich w perspektywie społeczno-ekonomicznej, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja ; Europejskie Centrum Badawcze Drobnych Gospodarstw Rolnych, Kraków 2015.

Lengyel I., Kotosz B.: The Catching up Processes of the Regions of the Visegrad Group Countries. Comparative Economic Research, 2018, 21, nr 4, 5-24. (Crossref)

Leszczewska K.: Aktywność ekonomiczna regionów peryferyjnych. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, zeszyt 17, 2010, s. 215-225.

Łapińska A.: Rola przedsiębiorczości w kreowaniu wielofunkcyjności rozwoju terenów wiejskich. Wieś Jutra, październik 10(123)2008, 8.

Mapa przejść i obiektów Straży Granicznej [w:] https://www.strazgraniczna.pl/pl/mapa-przejsc-iobiektow/ (dostęp: 20.06.2019)

Na Wschód nie na własnych nogach. Rząd zamyka piesze przejścia graniczne [w:] https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/1393994,rzad-zamyka-piesze-przejscia-graniczne.html (dostęp: 20.06.2019).

Panzera D., Postiglione P.: Economic growth in Italian NUTS 3 provinces. The Annals of Regional Science 53(1), 2014, 273-293. (Crossref)

Parlińska A., Yavuz H.B.: Finances of municipalities governments in Poland and Turkey. Acta Sci. Pol. Oeconomia 16(4)2017, 123-132. (Crossref)

Parysek J.J.: Rozwój społeczno-gospodarczy oraz czynniki i uwarunkowania rozwoju. [w:] Teoretyczne i aplikacyjne wyzwania współczesnej geografii społeczno-ekonomicznej, Studia KPZK, tom 183/2018, 37-54.

Podstawka M., Suchodolski B.: Rozwój lokalny i jego wyznaczniki na poziomie powiatu. Marketing i Rynek, r. 23, nr 10/2016, CD, 383-393.

Pomianek I.: Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich województwa warmińsko-mazurskiego. Acta Sci. Pol. Oeconomia, 9(3)/2010, 227-239.

Proniewski M.: Rozwój regionów peryferyjnych w Unii Europejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2012.

Rakowska J.: Zróżnicowanie poziomu rozwoju gmin Polski Wschodniej, Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 2011, tom 13, zeszyt 2, 392-397.

Rakowska J.: Zróżnicowanie poziomu starości demograficznej Polski w ujęciu lokalnym, Studia Ekonomiczne i Regionalne, tom 9, 2/2016, s. 13-23.

Roszko-Wójtowicz E., Grzelak M.M.: Wielowymiarowe ujęcie zróżnicowania poziomu jakości życia w województwach w Polsce. Zeszyty Naukowe Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 69/2018, 197-214. (Crossref)

Rudnicki R.: Peryferyjność położenia geograficzno-komunikacyjnego a wybrane wskaźniki rozwoju powiatów ziemskich, [w:] M. Wesołowska (red.): Wiejskie obszary peryferyjne - uwarunkowania i czynniki aktywizacji. Studia Obszarów Wiejskich, tom 26, Warszawa 2011, 160- 169.

Satoła Ł.: Zróżnicowanie wykorzystania funduszy Unii Europejskiej w układzie centrum - peryferia, w: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego We Wrocławiu, nr 320, 2013, 176- 185.

Satoła Ł., Pogan P.: Trwały rozwój lokalny w gminach o zróżnicowanej sytuacji finansowej, Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 116, 2016, 119-131. (Crossref)

Sołtys J., Dorocki S.: Non-metropolitan Industrial NUTS 3 Sub-regions in the European Union - Identification and Typology. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Volume 30, Issue 2, 2016, 55-71. (Crossref)

Stanny M.: Przestrzenne zróżnicowanie rozwoju obszarów wiejskich w Polsce (Spatial Diversification of Rural Development in Poland). Problemy Rozwoju Wsi i Rolnictwa, IRWiR PAN, Warszawa 2013.

Śledź D. (red.): Analiza sytuacji na regionalnym rynku pracy. Raport końcowy z realizacji zadań Polskiego Towarzystwa Statystycznego O/Olsztyn, Konsorcjum Olsztyńska Szkoła Biznesu - ASM Sp. z o.o. - Polskie Towarzystwo Statystyczne, Olsztyn 2005.

Śleszyński P.: Wydatki związane z infrastrukturą techniczną [w:] Studia nad chaosem przestrzennym, Studia KPZK, tom 182/2018, 196-228.

Śleszyński P.: Demograficzne wyzwania rozwoju regionalnego Polski [w:] Teoretyczne i aplikacyjne wyzwania współczesnej geografii społeczno-ekonomicznej, Studia KPZK, tom 183/2018, 225-247.

Statystyki

Downloads

Download data is not yet available.