https://pefim.sggw.edu.pl/issue/feed 2023-10-30T09:37:20+00:00 dr inż. Agnieszka Parlińska pefim@sggw.edu.pl Open Journal Systems <p>Zeszyty Naukowe SGGW, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing powstały w 2009 roku z przekształcenia czasopisma ciągłego wydawanego od 1992 r. (ISSN 2081-3430, eISSN 2544-0640). Periodyk ukazuje się dwa razy w roku (czerwiec i grudzień) w formie drukowanej i elektronicznej. Od 2020 roku czasopismo przyjmuje artykuły wyłącznie w języku angielskim. Zeszyty Naukowe zostały zakwalifikowane do finansowania w ramach programu MNiSW "Wsparcie dla czasopism naukowych" (40 pkt).</p> https://pefim.sggw.edu.pl/article/view/5606 2023-10-29T20:05:55+00:00 Michał Bernardelli mbernard@sgh.waw.pl Mariusz Próchniak mproch@sgh.waw.pl

Celem artykułu jest ocena stabilności sektora finansowego w porównaniu ze stabilnością realnej gospodarki. Analiza opiera się na identyfikacji punktów zwrotnych („szczytów i dołków”)w procesie rozwoju sektora finansowego. System finansowy jest reprezentowany przez pięć zmiennych finansowych: kredyty zagrożone, współczynnik wypłacalności sektora bankowego, stopa zwrotu z kapitału własnego, kredyt krajowy (% PKB) i podaż szerokiego pieniądza (% PKB). Analiza porównuje również punkty zwrotne zmiennych finansowych i zmiennych dotyczących realnej sfery gospodarki. Badanie obejmuje siedem krajów europejskich i dwa pozaeuropejskie oraz lata 2010-2022. Wyniki wskazują, że zachowanie sektora finansowego różniło się od zachowania sektora realnego. Nie ma podobieństwa w rozkładzie punktów zwrotnych między pojedynczymi zmiennymi finansowymi w danym kraju oraz między zmiennymi finansowymi a realnymi. Zmienne finansowe mogą zachowywać się procyklicznie, antycyklicznie lub acyklicznie w porównaniu z PKB.

2023-10-27T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2023 SGGW https://pefim.sggw.edu.pl/article/view/5607 2023-10-29T20:05:56+00:00 Nadiia Davydenko davidenk@ukr.net Alina Buriak alina.v.bu@online.ua Natalia Wasilewska nwasilewska@ujk.edu.pl Mirosław Wasilewski miroslaw_wasilewski@sggw.edu.pl

Utrata potencjału finansowego jest jednym z najpoważniejszych zagrożeń, na jakie narażone są przedsiębiorstwa. System zarządzania ryzykiem utraty potencjału finansowego pomaga przedsiębiorstwom identyfikować, oceniać i zarządzać ryzykami, które mogą mieć wpływ na ich kondycję finansową. Celem artykułu jest identyfikacja głównych czynników, które są podstawą zapewnienia potencjału finansowego oraz uzasadnienie działań neutralizujących ryzyka podmiotów gospodarczych w sektorze rolnym w Ukrainie. Obecnie największymi zagrożeniami w tym zakresie jest niska aktywność gospodarcza, niewystarczający poziom wyposażenia technologicznego i innowacyjności, brak rentowności i powolna rotacja kapitału, trudnościw dostępie do kredytu dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz zmiany klimatyczne. Przedsiębiorstwa rolne narażone są na różne ryzyka utraty potencjału finansowego, co może wiązać się ze zmianami warunków pogodowych, epidemiami wśród zwierząt, zmianami legislacyjnymi oraz ryzykami walutowymi. Jednym ze sposobów neutralizacji ryzyka jest tworzenie funduszu rezerwowego na wypadek nieoczekiwanych zdarzeń, które mogą doprowadzić do utraty potencjału finansowego przedsiębiorstw. Taki fundusz może obejmować środki finansowe, które można przeznaczyć na ponowny siew upraw, naprawę infrastruktury, pokrycie strat spowodowanych epidemiami zwierząt, itp. Proponuje się zminimalizować ryzyko, rozpoczynając od ubezpieczenia upraw, po różne formy ubezpieczeń awaryjnych, co pozwala przedsiębiorstwu ograniczyć straty finansowe w przypadku wystąpienia nieoczekiwanych 34zdarzeń. Dodatkowym elementem minimalizacji ryzyka są instrumenty finansowe, stosowanew celu ograniczenia ryzyka walutowego, zabezpieczające przedsiębiorstwo przed zmianami kursów walut.

2023-10-27T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2023 SGGW https://pefim.sggw.edu.pl/article/view/5608 2023-10-29T20:05:58+00:00 Marlena Grzelczak marlena.grzelczak@uni.lodz.pl Agnieszka Kurdyś-Kujawska agnieszka.kurdys-kujawska@tu.koszalin.pl Michał Soliwoda michal.soliwoda@uni.lodz.pl

Coraz bardziej zmienne warunki prowadzenia działalności gospodarczej i funkcjonowania społeczeństw są istotną przesłanką do eksplorowania kategorii odporności (resilience). Celem artykułu jest przedstawienie i uporządkowanie wybranych problemów teoretycznych orazmetodologicznych dotyczących odporności w rolnictwie. Wyniki analizy bibliometrycznej wskazują, że istnieje luka badawcza odnosząca się do kategorii odporności finansowej. Kategoria resilience opiera się na stosunkowo nowoczesnych koncepcjach z zakresu zarządzania przedsiębiorstwem, w szczególności tych, które są bliskie teorii zarządzania ryzykiem. Identyfikacja i mierzenie zdolności do budowania wzmocnienia odporności wydaje się być bardzo ważne. Zarówno metody ilościowe, jak i jakościowe mogą być wykorzystane do badania kategorii odporności finansowej w rolnictwie. W finansach rolnictwa zauważalna jest luka badawcza związana z pomiarem i oceną odporności finansowej. System miar i wskaźników do pomiaru odporności przedsiębiorstw/gospodarstw rolnych ma pewne ograniczenia związane z zagregowanym charakterem niektórych kategorii finansowych. Wskazane byłoby równoległe opracowanie miary całkowitej odporności na ryzyko, np. w postaci syntetycznego indeksu.

2023-10-27T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2023 SGGW https://pefim.sggw.edu.pl/article/view/5609 2023-10-29T20:05:59+00:00 Sławomir Juszczyk slawomir_juszczyk@sggw.edu.pl Wioleta Bartosiak wiolabartosiak@wp.pl Juliusz Juszczyk juliusz.juszczyk@gmail.com Robert Konieczny robertkon@e-virtus.pl Bartosz Palimonka Bartosz.m.palimonka@gmail.com

Celem badań było rozpoznanie skutków finansowych wprowadzenia MSSF 9 w wiodącym banku komercyjnym w Polsce. Okres badawczy był sześcioletni i obejmował lata 2015-2020. W toku badań ustalono m.in. że MSSF 9 w porównaniu do obowiązującego wcześniej MSR 39 zmienił sposób wyceny aktywów finansowych, a co za tym idzie, doprowadził do zmian w bilansie i wyniku finansowym. Wprowadzenie MSSF 9 spowodowało również wzrost rezerw na kredyty do spłacenia będące w portfelu banku.

2023-10-27T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2023 SGGW https://pefim.sggw.edu.pl/article/view/5610 2023-10-29T20:06:00+00:00 Jan Misiąg jmisiag@wsiz.edu.pl Wojciech Misiąg wmisiag@wsiz.edu.pl

Celem artykułu jest konfrontacja ustaleń dotyczących rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich zawartych w oficjalnych, rządowych dokumentach strategicznych, w tym – wskaźników realizacji celów strategii, z danymi obrazującymi faktyczną politykę państwa w tej sferze oraz efekty tej polityki. Dokonano analizy treści kluczowych dokumentów strategicznych, zanalizowano również odpowiednie dane GUS i Ministerstwa Finansów. W wyniku tej analizy stwierdzono, że: (1) z mierników realizacji celów wsparcia rolnictwa i obszarów wiejskich przyjętych w badanych strategiach nie można odczytać spójnej koncepcji polityki wobec wsi i rolnictwa; (2) wskazać można przykłady niezgodności ustaleń zawartych w różnych strategiach; (3)wsparcie publiczne skierowane zostało przede wszystkim na poprawę sytuacji dochodowej rolników, ze szkodą dla realizacji takich celów jak poprawa struktury agrarnej i wydajności gospodarstw rolnych, poprawa warunków życia na wsi oraz bardziej skuteczna ochrona środowiska.

2023-10-27T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2023 SGGW https://pefim.sggw.edu.pl/article/view/5611 2023-10-29T20:06:01+00:00 Piotr Misztal pmisztal@ujk.edu.pl

Celem podjętych badań jest próba wyjaśnienia na gruntach teoretycznym i empirycznym współzależności między komunikacją banku centralnego, jej przejrzystością i wiarygodnością, a w konsekwencji skutecznością polityki pieniężnej prowadzonej przez banki centralne.W badaniach wykorzystano metody badawcze oparte na analizie literatury przedmiotu z zakresu bankowości i finansów oraz metody statystyczne i ekonometryczne (analiza przyczynowości Grangera oraz uogólniony model liniowy – GLM). Studia literaturowe mają na celu odpowiedź na pytanie, jaki jest związek między przejrzystością, wiarygodnością banku centralnegoa efektywnością polityki pieniężnej w ujęciu teoretycznym. Z kolei przeprowadzone autorskie badania empiryczne mają na celu potwierdzenie hipotezy (H0) lub odrzucenie hipotezy (H1) o związkach przyczynowych między wymienionymi zmiennymi. Analizy empiryczne przeprowadzono na przykładzie Europejskiego Banku Centralnego, który z punktu widzenia prowadzonej polityki pieniężnej charakteryzuje się relatywnie wysoką efektywnością, relatywnie skutecznie stabilizując inflację w unii walutowej. Wszystkie statystyki wykorzystane w badaniu zostały zaczerpnięte z baz danych Międzynarodowego Funduszu Walutowego (IMF World Economic Outlook), urzędu statystycznego Unii Europejskiej (Eurostat) oraz Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) (OECD Data). Analiza obejmuje okres od 2010 do 2022 roku na podstawie danych miesięcznych. Wyniki przeprowadzonych badań potwierdziły występowanie hipotezy zerowej, czyli istotnego wpływu komunikacji, przejrzystości oraz wiarygodności Europejskiego Banku Centralnego na efektywność polityki pieniężnej w strefie euro. Wyniki przeprowadzonych badań mogą stanowić punkt wyjścia do dalszych, bardziej pogłębionych badań dotyczących relacji między komunikacją, transparentnością, wiarygodnością i skutecznością banków centralnych w krajach o różnym poziomie rozwoju gospodarczego.

2023-10-27T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2023 SGGW https://pefim.sggw.edu.pl/article/view/5612 2023-10-29T20:06:02+00:00 Tomasz Pawlonka tomasz_pawlonka@sggw.edu.pl Paweł Sypniewski pa.sypniewski@gmail.com

Praktyka i empiryczne obserwacje dowodzą, że na rynku giełdowym istniej możliwość osiągnięciaponadprzeciętnych stóp zwrotu. Możliwe jest osiąganie zarówno wyższych, jak i niższych stópzwrotu niż wynika to z wartości fundamentalnej wycenianych spółek. Wpływ na taki stan rzeczymają anomalie, które sprawiają, że w rzeczywistości rynek nie jest efektywny. Liczne badaniaw nurcie finansów behawioralnych dowodzą, że przyczyn nieefektywności rynku doszukiwać sięmożna w niepełnej racjonalności inwestorów. Liczne odstępstwa zachowań inwestorów od modeluhomo oeconomicus wynikają z ich ograniczeń o charakterze poznawczym i motywacyjnym.Niekiedy, popełniane przez pojedynczego inwestora błędy mają charakter systematyczny. Takiesystemowo i masowo popełniane błędy przyjmują formę heurystyk mogących wpływać na nasilenieanomalii rynkowych, w tym na pojawienie się efektów kalendarzowych. Jedną z najbardziejznanych anomalii kalendarzowych jest efekt stycznia. Efekt stycznia charakteryzuje się wzrostemcen akcji w styczniu. Występowanie efektu stycznia objawia się tym, że styczniowe stopy zwrotu sąnajwyższymi stopami zwrotu odnotowywanymi w całym roku. Zrealizowane na GPW w Warszawiebadanie pozwoliło na potwierdzenie występowania efektu stycznia w przypadku spółek małychi średnich. W trakcie badań zdiagnozowano również występowanie innych efektów kalendarzowych(związanych z miesiącem czerwcem i październikiem).

2023-10-27T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2023 SGGW https://pefim.sggw.edu.pl/article/view/5613 2023-10-29T20:06:03+00:00 Edyta Piątek epiatek@tu.kielce.pl

W artykule dokonano oceny transakcji wniesienia wytworzonego w toku prowadzenia działalności gospodarczej znaku towarowego do nowoutworzonej spółki, w kontekście zasady przewagi treści nad formą i obowiązujących w zakresie przepisów prawa podatkowego. Przedsiębiorstwa dla budowy wartości i struktury swojego majątku w bilansie, działając wbrew zasadzie przewagi treści nad formą, wydzielają i wnoszą zasoby gospodarcze nie spełniające warunków definicji aktywów do nowoutworzonych spółek. Do realizacji założonego celu zastosowano studia literaturowe, analizę aktów prawnych oraz przeprowadzono badanie wybranego rzeczywistego przypadku transakcji wydzielenia własnego znaku towarowego i jego wniesienia do spółki córki celem poprawy sytuacji majątkowo-finansowej. Analiza badanego przypadku wskazuje na działania wbrew zasadzie przewagi treści nad formą i tym samy zasadzie wiernego obrazu. Zarząd spółki dla poprawy sytuacji majątkowo-finansowej znak wytworzony w toku prowadzonej działalności aktywował poprzez wydzielenie i wniesienie do spółki córki i tym samym zafałszował obraz sytuacji majątkowo-finansowej przedsiębiorstwa przedstawiony w sprawozdaniach, co naraziło ich adresatów na konsekwencje błędnych decyzji.

2023-10-27T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2023 SGGW https://pefim.sggw.edu.pl/article/view/5614 2023-10-29T20:06:04+00:00 Joanna Trębska joanna.trebska@uni.lodz.pl

Przedmiotem analiz przedstawionych w niniejszym artykule jest ocena skutków pandemii COVID-19 z perspektywy procesów cyrkulacji dochodów w gospodarkach Unii Europejskiej. Badanie empiryczne opiera się na danych statystycznych opracowanych według standardów ESA 2010, publikowanych przez Komisję Europejską. Podstawowe ilościowe relacje zachodzące między podmiotami pogrupowanymi w sektory instytucjonalne, zostały syntetycznie przedstawione formie macierzy rachunkowości społecznej (SAM). Analizy prostych wskaźników makroekonomicznych pokazują wzrost znaczenia sektora rządowego w obliczu pandemii. Świadczy o tym wzrost zaangażowania tego sektora w konsumpcję, akumulację, a przede wszystkim w proces redystrybucji dochodów między sektorami instytucjonalnymi. Analizy symulacyjne przeprowadzone w oparciu o model SAM pozwoliły na wskazanie w jakim stopniu wkład sektora instytucji rządowych i samorządowych w tworzenie PKB wynika (bezpośrednio i poprzez sprzężenia zwrotne w gospodarce) z jego popytu finalnego, a w jakim z transferów bieżących i kapitałowych.

2023-10-27T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2023 SGGW https://pefim.sggw.edu.pl/article/view/5615 2023-10-29T20:06:05+00:00 Marta Wiśniewska marta.wisniewska@apt.edu.pl Jakub Grabowski jakub.grabowski@apt.edu.pl

W artykule skoncentrowano się na technologii blockchain jako narzędziu wspierającym potencjał konkurencyjny spółek. Przedmiotem rozważań teoretycznych były zagadnienia związane z konkurencyjnością przedsiębiorstw w obliczu zmian rynkowych oraz współczesnych trendów, przede wszystkim wydarzeń związanych z wybuchem pandemii COVID-19 oraz wybuchem wojny na Ukrainie. Zasadnicza część publikacji została poświęcona uwarunkowaniom aktywności przedsiębiorstw na rynku polskim w zakresie wdrażania technologii blockchain. W części empirycznej wskazano m.in. na istotę i obszary zastosowania tej technologii w dużych przedsiębiorstwach oraz możliwości praktycznego jej wykorzystania w prowadzonym biznesie. Celem podjętych badań była analiza możliwości potraktowania technologii blockchain jako czynnika wzmacniania konkurencyjności przedsiębiorstw. Jednocześnie stwierdzono, że duże przedsiębiorstwa w Polsce nie dostrzegają możliwości technologii opartych na łańcuchach bloków, co może wynikać z niewystarczającej wiedzy na temat jej działania i funkcjonalności. Niska świadomość złożoności i uniwersalności zastosowań technologii blockchain w sektorze przedsiębiorstw może być barierą w procesie upowszechniania się tej technologii

2023-10-27T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2023 SGGW